Mắt Sứa
nhìn trong suốt gương mặt của đại dương.
Mùa sứa về.
Nhiều năm trước sứa màu xanh, xanh đằm hơn biển. Sứa giương cánh buồm. Gió lay hướng nào sứa lướt hướng đó. Gió về trên tay người đánh cá. Sứa bâu vào mắt lưới. Lưng sứa nhìn người. Người hoảng hốt buông tay. Sứa vây lấy cánh đồng nước, những cánh đồng miên viễn cùng tận không biên giới từ chân trời sứa giăng buồm đến đây.
Một sáng ngủ dậy, người thì thầm sứa xanh trên bãi. Sứa nằm rất im lặng như khối thủy tinh màu mà trời đất vừa thổi trước buổi bình minh. Không có mắt. Sứa đã nhắm yên trên cát đen. Ôi một triệu những hạt cát ngấm thịt da sứa xanh và những con mắt bầu trời đi từ đại dương bên cạnh đến.
Sứa là người đem chiến tranh qua đại dương(1), có lẽ đi từ phương trời phía này thế giới chưa quen mặt. Buồm dựng. Mái buồm viền. Thân buồm xanh biếc. Tua vương dài. Vương dài. Hàng chục mét. Vương dài quấn quanh. Vương dài xiết chặt. Nuốt chửng những động đậy trên đường đi.
Sứa đi qua đại dương theo lối của những giấc mơ nhân lên không ngừng lại. Tham vọng. Những cuộc ô nhiễm phơi bày. Mùa nước bỏng lên sau cơn El Ni-no. Sứa vây tàu. Sứa vây người bơi. Một chiếc xe cứu thương lấp lánh đèn ngoài bãi biển. Đèn màu xanh đỏ. Mắt xanh như mắt sứa vừa quấn quanh cổ một người. Cơn bỏng lan như mùa sứa lạnh cả người.
Hoàng hôn có màu khác, người dè chừng ngắm nhìn đầy nghi ngại. Những tua sứa dài hàng mét, buồm sứa lấp xấp bơi như quân đoàn tí hon thôn tính loài người. Những sáng sớm đẹp vẻ của nghi ngờ, có đôi lần tôi không bước lại gần nữa.
Mùa sứa khác về.
Sứa trong veo, nhìn qua nước có nét trắng đục. Sứa tròn như trăng. Sứa long lanh bơm nước, phả nước, bơi về phía trước. Sứa huých vào má. Sứa va vào hông. Sứa to như chiếc nón lá của bà nông dân sáng hôm đi nhặt rác bãi biển. Sứa theo sóng dội vào bờ nằm im. Bà tò mò lại gần, lấy nón đo rồi òa lên to quá.
Sứa mùa này tròn lẳn như cánh dù biết bay. Bay như bầu trời lúc nào cũng có diều và diều hình nấm cân xứng màu trắng. Sứa lang thang dưới đáy cát, bên rạn san hô. Sứa men theo sóng dâng lên cao, chạm vào tay, quày vào chân. Ngỡ biển đã hóa thành sứa. Hay sứa làm biển? - Chú đánh cá bảo trời nóng quá sứa lên nhiều.
Sứa lên nhiều. Sứa lấp đầy đường nước làm mát nhà máy điện hạt nhân. Sứa ào vào bãi biển hân hoan giữa thành phố. Sứa hiện diện giữa sự vô minh, hay loài người không thể lắng nghe vì không có tiếng động gì. Sứa chỉ có một tồn tại duy nhất: nhân lên vô tận trong im lặng đến khi sự im lặng khổng lồ hóa thành tiếng động lớn nhất mà loài người nghe được.
Tôi nghĩ đến những tù nhân trong căn ngục im lặng. Họ phải nhân lên vô số, bằng những sát thương và hi sinh không tưởng, cho đến khi sự im lặng của họ hóa thành tiếng ồn lớn nhất mà lương tri không thể quay lưng được nữa. Ấy là giả định của tôi, khi ta còn lương tri…
Giả định ấy có giống với buổi chiều tôi bơi trong sự im lặng và vô số ánh trăng tròn chạm vào cổ, tai, cùi chỏ, bàn chân như một trận càn? - Sứa tròn là sứa ánh trăng. Khi bơi giữa hàng trăm ánh trăng, đôi lần tôi vụng trộm tưởng tượng món gỏi sứa giòn tan ở Nha Trang khi sứa huých vô cổ tay mình, cũng “sừn sựt” và rõ chạm, khác hẳn cái vẻ mềm mỏng như gió trên bầu trời nước. Lúc đó, tôi tự hỏi về lương tri… một sợi dây câu thúc kỳ lạ giữa bản thân mình có tự do và những gì không tự do ở những nơi mình không hề biết mặt.
Nhiều ngày đi bơi giữa sứa, một hôm sứa trăng bỏ đi hết.
Trong nước chỉ còn những khối thạch trong veo bé bằng hai ngón tay, với một nhân nằm giữa. Thân hình quả khế nhiều cạnh. Khi trời chiều tối, một số ra chiều lấp lánh. Sứa lược (3) đến làm những hạt trong như hạt xâu dây chuyền đồ chơi, trẻ con nhặt rồi thả lỏng trôi trong nước, bơi với theo như với viên ngọc quý giá không còn trong tay.
Tôi bơi vùng vẫy giữa những “viên” sứa lược đầy lên miết. Rồi tôi dừng lại, nằm ở giữa bầy sứa, ngón tay chạm vào một hai “viên”, có vẻ cứng hơn sứa trăng, không đàn hồi gì cả. Cũng không có tua chân hay tua vòm. Tôi đã nằm như vậy không biết bao lâu khi nắng chiều liếm vào mặt nước. Một “viên” chuyển động lại gần má tôi, chạm một cái rồi lùi lại. Đi mất.
Chiều ấy, gọi là vừa được hôn, không chút độc địa nào, và hiền lành như biển.
========
Chú thích:
(1) Sứa xanh Portuguese Man-of-War: https://www.nationalgeographic.com/animals/invertebrates/facts/portuguese-man-of-war
(2) Sứa trắng Moonlight jelly fish: https://www.wildlifetrusts.org/wildlife-explorer/marine/jellyfish/moon-jellyfish
(3) Sứa lược: Không phải sứa, tên tiếng Việt là sứa: https://www.montereybayaquarium.org/animals/animals-a-to-z/comb-jelly
Bạn có thể đăng ký nhận bài qua email miễn phí hoặc trả phí đọc hàng tháng để giúp tôi có thêm thời gian đọc và viết. Nếu chưa ưa gắn bó, bạn có thể share lại bài viết nếu thấy hữu ích hoặc mời tôi một tách cafe ở đây nếu thích bài viết.